Diếp cá là thảo dược gì? Công dụng và cách dùng như thế nào?

Theo Đông y, diếp cá có vị cay chua, mùi tanh giống mùi cá, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, sát trùng. Ngoài ra, lá giáp còn chữa viêm phổi, viêm khớp, lở loét cổ tử cung, táo bón do thói quen, kiết lỵ do vi khuẩn cấp tính, viêm gan vàng mật cấp tính, các chứng bệnh về thận, viêm mũi, viêm tai giữa sưng mủ, quai bị, viêm họng mãn tính, bệnh về ruột già, viêm tuyến tiền liệt, mụn nhọt mẩn đỏ và một số chứng bệnh khác.

Tên gọi khác: Ngư tinh thảo, dấp cá, cửu tiết liên, sầm thảo, xú tinh thảo, tử sầm, lá giáp,…

Tên khoa học: Houttuynia cordata Thunb

Họ: Lá giấp/ Lá giáp (danh pháp khoa học: Saururaceae)

Mô tả dược liệu

1. Đặc điểm thực vật Diếp Cá

Diếp cá là thực vật thân thảo, ưa nơi ẩm ướt, cây sống nhiều năm và có thân rễ mọc ngầm dưới đất. Thân cây mọc đứng, chiều cao khoảng 40cm và có lông bao phủ. Rễ nhỏ của cây thường mọc ở các đốt trên thân rễ.

Lá diếp cá mọc cách, có hình tim, hoa màu vàng nhạt và không có bao hoa bên ngoài
Lá có hình tim, nhọn ở đầu và hơi cong ở phần cuống, mọc cách. Hoa lá giáp có màu vàng nhạt và không có bao hoa bên ngoài. Cây có mùi tanh như cá nên được gọi là diếp cá/ dấp cá. Cây nở hoa vào tháng 5 – 8 hằng năm.

2. Bộ phận dùng

Toàn bộ cây.

3. Phân bố

Rau lá giáp mọc hoang nhiều các địa phương nước ta, nhất là ở những nơi ẩm thấp.

4. Thu hái – sơ chế

Lá lá giáp được thu hái quanh năm và thường được dùng để ăn sống. Hoặc có thể hái cả cây về, bỏ rễ và phơi khô dùng dần.

5. Bảo quản

Bảo quản nơi thoáng gió, nhiệt độ phòng và tránh độ ẩm cao.

6. Thành phần hóa học

Rau diếp cá chứa thành phần hóa học rất đa dạng, bao gồm tinh dầu, decanoyl acetaldehyde, methyl-n-Nonykelton, calcium sulfate, quercitrin, hyperin, myrcene, capric acid, reynountrin, calcium chloride, afzefin, rutin, isoquercitrin, camphene, limonene, stearic acid, oleic acid,…

diếp cá
diếp cá

Vị thuốc lá giáp

1. Tính vị
Vị chua, tính hơi hàn.

2. Qui kinh
Quy vào kinh Can và Phế.

3. Tác dụng dược lý
– Theo Đông y:

Tác dụng: Thẩm thấp, thanh nhiệt, chỉ khái, hóa đờm, lợi thấp và tiêu thũng.

Chủ trị: Sốt rét, viêm ruột thừa, viêm phế quản, kiết lỵ, ho gà, viêm niệu đạo, tiêu chảy, mụn nhọt, côn trùng cắn, viêm amidan, cảm lạnh, trúng thực và viêm túi mật.

– Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:

Tác dụng giảm ho: Tiêm dịch dấp cá dưới da nhận thấy ho thuyên giảm nhưng không có tác dụng giãn phế quản hay long đờm.
Tác dụng lợi tiểu: Thực nghiệm trên ếch cho thấy nước sắc từ lá giáp có tác dụng giãn mạch và tăng lượng nước tiểu được bài tiết.
Tác dụng kháng khuẩn: Nước sắc từ dược liệu có tác dụng ức chế Staphylococcus aureus, Streptococcus pneunmonia và có tác dụng kém hơn với trực khuẩn E. coli, Salmonella và Shigella.

Tác dụng kháng virus: Nước sắc từ rau diếp cá có tác dụng ức chế sự phát triển của virus echo và virus cúm ở cơ thể người.

4. Cách dùng – liều lượng

Có thể dùng lá giáp ở dạng sắc, dùng ăn trực tiếp, điều trị tại chỗ,… Liều dùng tham khảo: 15 – 60g/ ngày.

Những lợi ích rau diếp cá mang lại cho cơ thể

Trị bệnh tiểu đường. Một nghiên cứu vào năm 2014 trên cơ thể chuột cho thấy việc uống liên tục chiết xuất ethanol của rau diếp cá trong 3 tuần có thể làm giảm hàm lượng FPG (hàm lượng glucozo trong máu lúc đói) đáng kể. Ngoài ra, chúng còn chứa thành phần chống tiểu đường và khả năng giúp ổn định lượng đường huyết trong cơ thể. Do đó, loại rau này còn được xem là một liều thuốc tiềm năng đối với các bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường;

Giúp kiểm soát cân nặng. Nhiều nghiên cứu cho biết rau diếp cá chứa thành phần chống béo phì. Do đó, ăn nhiều rau lá giáp sẽ giúp giảm đi lượng mỡ dư thừa trong cơ thể;

Giúp lợi tiểu. loại rau này thường được sử dụng trong các bài thuốc truyền thống dân gian giúp lợi tiểu;

Giải độc tố cho cơ thể. Nó còn có thể giúp tiêu trừ độc tố, thanh lọc cơ thể vì nó chứa thành phần diệt vi khuẩn và vi rút.

Trị bệnh viêm phổi. Loại rau này có thể được dùng để hỗ trợ điều trị viêm phổi, các triệu chứng phổi bất thường và hội chứng hô hấp cấp tính (bệnh SARS).

Chữa các bệnh nhiễm trùng.

Người ta thường dùng rau diếp cá chữa bệnh nhiễm trùng vì nó có thành phần diệt khuẩn.

Chữa bệnh ecpet (bệnh mụn giộp). Bác sĩ khuyên các bệnh nhân mắc bệnh ecpet nên dùng thường xuyên vì loại cây này chứa thành phần có thể kiềm hãm vi rút ecpet và giả dại.

Tăng cường hệ miễn dịch. Một số nghiên cứu cho thấy rằng ăn nhiều rau diếp cá có thể tăng cường hệ miễn dịch bởi vì chúng giúp kích thích sản sinh ra tế bào bạch huyết – tế bào thiết yếu giúp tăng cường khả năng miễn dịch tự nhiên, giúp cơ thể luôn khỏe mạnh. Các bác sĩ còn cho rằng rau lá giáp là một trong những loại rau có chứa nhiều hợp chất tự nhiên tốt cho sức khỏe. Ngoài ăn rau diếp cá, còn có rất nhiều cách để tăng cường chức năng hệ miễn dịch như tập thể dục, ăn nhiều rau củ, tắm nắng và ngủ đủ giấc.

Các bài thuốc chữa bệnh từ rau diếp cá

Rau diếp cá có tác dụng hạ sốt, giảm đau họng, trị táo bón, hỗ trợ điều trị ung thư phổi và bệnh trĩ
1. Bài thuốc giúp giảm sốt ở trẻ nhỏ

Chuẩn bị: 30g diếp cá.
Thực hiện: Rửa sạch, để ráo, sau đó giã nát và đem đun sôi. Vớt bã và đắp lên thái dương cho trẻ, đồng thời cho trẻ uống nước để hạ thân nhiệt.
2. Bài thuốc điều trị viêm phổi

Bài thuốc 1: Dùng cát cánh 20g và rau diếp cá 40g, sắc uống hằng ngày.
Bài thuốc 2: Chuẩn bị diếp cá 40g và 1 quả trứng gà. Ngâm rau lá giáp vào nước trong 1 tiếng, sau đó đem sắc lên và bỏ trứng vào, khuấy đều. Nên ăn 1 lần/ ngày liên tục từ 30 – 60 ngày.
3. Bài thuốc trị ho lao có máu hoặc ho đờm có kèm theo mủ

Chuẩn bị: Phổi lợn 1 cái và rau diếp cá tươi 80g.
Thực hiện: Đem phổi lợn cắt miếng vừa ăn và nấu cùng với diếp cá. Ăn cả nước lần cái, dùng 2 – 3 lần/ tuần.
4. Bài thuốc trị hội chứng thận hư

Chuẩn bị: lá giáp khô 100g.
Thực hiện: Đem hãm với 1 – 2 lít nước và uống thay trà.
5. Bài thuốc trị sỏi đường tiết niệu và viêm niệu quản

Chuẩn bị: Kim tiền thảo 40g, xa tiền tử và diếp cá mỗi thứ 20g.
Thực hiện: Đem sắc uống.
6. Bài thuốc trị viêm tuyến tiền liệt cấp

Chuẩn bị: Rễ diếp cá tươi 80g.
Thực hiện: Đem giã nát, sau đó ngâm với nước vo gạo trong 1 giờ. Bỏ bã và dùng nước uống 2 lần/ 2 ngày.

7. Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư phổi

Chuẩn bị: Thổ phục linh và đông quỳ tử mỗi thứ 40g, rau diếp cá và hạn liên thảo mỗi thứ 24g, cam thảo 6g.
Thực hiện: Sắc uống, ngày dùng 1 thang liên tục trong nhiều tháng.
8. Bài thuốc trị bệnh trĩ (lòi dom)

Chuẩn bị: Một nắm rau diếp cá tươi.
Thực hiện: Ăn lá giáp hằng ngày kết hợp với bài thuốc xông và đắp tại chỗ.
9. Bài thuốc chữa viêm âm đạo

Chuẩn bị: Tỏi 1 củ, bồ kết 10g và rau diếp cá 20g.
Thực hiện: Đun sôi với 5 chén nước và xông hơi khi nước còn nóng. Khi nước nguội bớt, nên ngâm và rửa chỗ đau. Thực hiện 1 lần/ ngày trong liên tục 7 ngày sẽ nhận thấy bệnh thuyên giảm hẳn.
10. Bài thuốc trị áp xe phổi

Chuẩn bị: 30g diếp cá.
Thực hiện: Sắc uống nóng, ngày dùng 1 lần cho đến khi khỏi.
11. Bài thuốc trị lỵ cấp, viêm ruột cấp và nhiệt tả lỵ mùa hè

Chuẩn bị: Rau diếp cá tươi 80g hoặc dùng khô 40g.
Thực hiện: Sắc với nước và thêm đường vào uống.

lá giáp
lá giáp

12. Bài thuốc giúp ngăn ngừa mụn

Chuẩn bị: Một nắm diếp cá tươi và 1 ít muối.
Thực hiện: Rửa sạch lá giáp, sau đó giãn nát và trộn với 1 ít muối. Thoa hỗn hợp lên mặt và rửa lại sau 15 phút.
13. Bài thuốc chữa mụn nhọt sưng đỏ nhưng chưa lên mủ

Chuẩn bị: Lá diếp cá tươi 12g.
Thực hiện: Rửa sạch, để ráo nước, sau đó giã nát, đắp lên mụn nhọt và băng lại. Thực hiện 2 lần/ ngày trong 3 ngày có thể giúp mụn nhọt giảm sưng nhanh chóng.
14. Bài thuốc giảm sốt ở trẻ em

Chuẩn bị: Lá hương trà 12g và rau diếp cá 15g.
Thực hiện: Rửa sạch và nấu nước cho trẻ uống, dùng 2 lần/ ngày và nên sử dụng sau khi ăn.
15. Bài thuốc chữa đau mắt đỏ do trực khuẩn mủ xanh

Chuẩn bị: Lá diếp cá 35g.
Thực hiện: Rửa sạch, sau đó trụng sơ qua nước sôi và để nguội. Sau đó đem giã nát, thấm vào hai miếng gạc và đắp lên mắt sưng khi đi ngủ. Thực hiện liên tục trong vòng 3 ngày sẽ thấy mắt giảm sưng nhanh chóng.
16. Bài thuốc trị sản phụ tắc sữa khiến vú sưng đau

Chuẩn bị: Táo đỏ 10 quả và rau lá giáp khô 25g.
Thực hiện: Sắc cùng với 3 chén nước, còn lại 1 chén và chia thành 2 lần uống. Thực hiện liên tục trong 3 – 5 ngày.

17. Bài thuốc trị đái dắt và đái buốt

Chuẩn bị: Rau mã đề và rau má mỗi thứ 40g, rau diếp cá 20g.
Thực hiện: Đem các loại rau rửa sạch, giã nát và lọc lấy nước. Uống 3 lần/ ngày trong 7 – 10 ngày.
18. Bài thuốc hỗ trợ điều trị chứng sỏi thận

Bài thuốc 1: Chuẩn bị 100g rau diếp cá, sao vàng và hãm với 1 lít nước sôi trong 20 phút. Sử dụng uống thay trà hằng ngày. Mỗi liệu trình kéo dài 60 ngày và cần cách nhau khoảng 7 ngày trước khi áp dụng liệu trình mới.
Bài thuốc 2: Dùng cam thảo đất 10g, rau dệu 15g và rau diếp cá 20g. Sắc uống, ngày dùng 1 thang.
19. Bài thuốc chữa chứng táo bón và đại tiện khó

Chuẩn bị: Rau lá giáp khô 10g.
Thực hiện: Hãm với nước sôi trong 10 phút và uống 1 lần/ ngày.
20. Bài thuốc trị viêm phế quản và viêm phổi

Chuẩn bị: Hậu phác 12g, tang chi 36g, diếp cá 16g và liên kiều 16g.
Thực hiện: Sắc uống, ngày dùng 1 thang.

21. Bài thuốc trị chứng phế ung gây nôn ra máu và mủ

Chuẩn bị: Thiên hoa phấn, lá giáp và trắc bách diệp, các vị đều 20g.
Thực hiện: Sắc uống hằng ngày.
22. Bài thuốc trị sốt cao do viêm họng cấp

Chuẩn bị: Rau dấp cá 40g.
Thực hiện: Sắc đặc, ngậm 1 lúc rồi uống. Ngày thực hiện 2 – 3 lần cho đến khi khỏi.
Lưu ý khi ăn rau diếp cá
Rau lá giáp có nhiều công dụng chữa bệnh, tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, bạn không nên dùng rau diếp cá để thay thế cho các loại thuốc chữa bệnh được bác sĩ chẩn đoán và kê đơn. Hãy luôn nhớ hỏi ý kiến bác sĩ để nhận được sự điều trị tốt nhất nhé.
Rau lá giáp là thảo dược an toàn và không có độc tính. Tuy nhiên dược liệu này có tính hàn, vì vậy không nên sử dụng cho người có mụn nhọt thể âm hoặc người có hư hàn.
Áp dụng bài thuốc từ rau diếp cá giúp giảm sốt, cải thiện chứng đau họng, viêm phế quản, bệnh trĩ, sỏi đường tiết niệu,… Tuy nhiên dược liệu này có thể tương tác với một số loại thuốc điều trị khác, vì vậy bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *