Nước tiểu sẫm màu có thể chỉ đơn giản là do bạn uống ít nước, song đôi khi đây cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh nghiêm trọng. Nước tiểu được sản xuất tại thận. Khi bạn uống chất lỏng hoặc tiêu thụ thức ăn, những thứ này sẽ đi từ hệ thống tiêu hóa vào hệ thống tuần hoàn của bạn và lọc tại thận. Thận sau đó sẽ loại bỏ các chất thải và chất lỏng thông qua nước tiểu.
Nước tiểu có thể dao động từ màu vàng nhạt đến màu hổ phách đậm tùy theo tỷ lệ nước với chất thải. Nhiều nguyên nhân có thể ảnh hưởng đến màu sắc của nước tiểu, song hầu hết các nguyên nhân này đều không nghiêm trọng. Tuy nhiên, sự thay đổi màu sắc nước tiểu đôi khi có thể là dấu hiệu cảnh báo một số vấn đề sức khỏe.
Nguyên nhân phổ biến nhất khiến nước tiểu sẫm màu là do cơ thể mất nước. Tuy nhiên, điều này có thể là một dấu hiệu cho thấy lượng các chất thải dư thừa bất thường hoặc cảnh báo bệnh lý trong cơ thể. Dưới đây bạn hãy cùng tìm hiểu 5 nguyên nhân khiến nước tiểu sẫm màu và cách xử lý nhé!
1. Nước tiểu sẫm màu do Thiếu máu tán huyết
Thiếu máu tán huyết là một trong những nguyên nhân khiến nước tiểu sẫm màu. Đây là tình trạng xảy ra khi các tế bào hồng cầu của người bệnh bị phá hủy nhanh hơn được tạo ra.
Các rối loạn máu di truyền, chẳng hạn như bệnh hồng cầu hình liềm hoặc thalassemia, cũng có thể dẫn đến thiếu máu tán huyết. Đây cũng có thể tác dụng phụ tiềm ẩn của một số loại thuốc và đôi khi có thể xảy ra sau khi truyền máu.
Ngoài triệu chứng nước tiểu sẫm màu, các triệu chứng thiếu máu tán huyết khác có thể bao gồm:
Đau đầu
Mệt mỏi
Chóng mặt
Da nhợt nhạt
Tim đập nhanh
Vàng da, vàng mắt
Phì đại lá lách hoặc gan
Cách điều trị: Nhiều trường hợp thiếu máu tán huyết nhẹ thường không cần điều trị, mà chỉ cần thay đổi lối sống để giúp kiểm soát các triệu chứng. Trong trường hợp thiếu máu tán huyết nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định truyền máu, cấy ghép máu và tủy xương, hoặc phẫu thuật để cắt bỏ lá lách.
2. Cơ thể thiếu nước
Uống nhiều nước tránh nước tiểu sẫm màu
Nước tiểu sẫm màu thường là dấu hiệu cho thấy không có đủ lượng nước cho cơ thể. Bên cạnh triệu chứng nước tiểu màu vàng sậm, sự mất nước còn có thể gây ra các vấn đề như:
Táo bón
Mệt mỏi
Khát nước
Khô miệng và môi
Chóng mặt hoặc yếu
Khó nuốt thức ăn khô
Những đối tượng thường có nguy cơ cao dễ bị mất nước bao gồm: trẻ em, người lớn tuổi và những người mắc bệnh nặng (như ung thư).
Trong hầu hết các trường hợp, bạn có thể điều trị mất nước bằng cách bù nhiều nước hơn, chẳng hạn như nước lọc và trà thảo dược.
Bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu gặp phải các dấu hiệu như:
Huyết áp rất thấp
Da mất tính đàn hồi
Miệng và lưỡi rất khô
Lơ mơ, giảm nhận thức
Đi tiểu ít hoặc không có nước tiểu
Mạch yếu hoặc không cảm nhận được
Cách điều trị: Đối với những người bị mất nước nghiêm trọng có thể cần điều trị bù nước. Quá trình này thường bao gồm kiểm soát lượng muối, chất lỏng và chất điện giải trong cơ thể tại bệnh viện.
3. Nhiễm trùng đường tiết niệu dẫn đến Nước tiểu sẫm màu
Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào bàng quang, thường thông qua niệu đạo. Phụ nữ có xu hướng mắc phải UTI thường xuyên hơn nam giới, với các tình trạng nhiễm trùng bàng quang hoặc viêm bàng quang.
Các triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu bao gồm:
Thường xuyên đi tiểu
Đau hoặc rát khi đi tiểu
Đau hoặc áp lực trong bụng
Nước tiểu đục, sẫm màu hoặc xuất hiện máu
Nếu bạn có nước tiểu sẫm màu kèm theo đau dữ dội, đặc biệt là ở lưng, bạn có thể bị sỏi thận hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu.
Cách điều trị: Bác sĩ thường sẽ kê đơn một đợt kháng sinh ngắn để điều trị nhiễm trùng. Đối với nhiễm trùng nặng, người bệnh có thể cần một đợt kháng sinh dài hơn, đồng thời có thể dùng kèm thuốc giảm đau.
4. Thực phẩm tiêu thụ
Củ dền khiến nước tiểu sẫm màu
Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể gây ra nước tiểu sẫm màu hoặc tạo mùi nước tiểu.
Ví dụ, quả mâm xôi, củ dền, cây thực vật đại hoàng (rhubarb) có thể khiến nước tiểu màu nâu sậm hoặc màu giống như trà.
Một số loại thuốc uống cũng có thể gây ra sự thay đổi màu nước tiểu bao gồm:
Nước tiểu màu đỏ: Senna, chlorpromazine và thioridazine.
Nước tiểu màu cam: Rifampin, warfarin và phenazopyridine.
Nước tiểu xanh da trời hoặc xanh lá cây: Amitriptyline, indomethacin, cimetidine và promethazine.
Nước tiểu sẫm màu: Chloroquine, primaquine, metronidazole và nitrofurantoin.
Cách điều trị: Trường hợp này thường không phải là một nguyên nhân đáng lo ngại. Thông thường nước tiểu sẽ trở lại màu bình thường sau khi bạn ngừng tiêu thụ các loại thực phẩm. Trường hợp do dùng thuốc, bạn nên thông báo cho bác sĩ để được giải thích cụ thể.
5. Nước tiểu sẫm màu có nguyên nhân do Viêm gan C
Virus viêm gan C (HCV) có thể gây nhiễm trùng gan. Tình trạng này ít khi gây ra triệu chứng trong giai đoạn đầu, vì vậy nhiều người bệnh không nhận ra cho đến khi sự tổn thương gan bắt đầu tiến triển. Viêm gan C có thể ảnh hưởng đến cách gan xử lý chất thải, do đó tình trạng này có thể gây ra nước tiểu sẫm màu.
Các yếu tố rủi ro khiến người bệnh mắc phải viêm gan C bao gồm dùng chung kim tiêm, quan hệ tình dục không dùng bao cao su với người bị HCV…
Các triệu chứng xảy ra thường xuất hiện trong vòng 2 tuần đến 6 tháng sau khi tiếp xúc với virus. Các triệu chứng viêm gan C có thể bao gồm:
Sốt
Mệt mỏi
Vàng da
Ngứa da
Đau khớp
Đau bụng
Đau cơ bắp
Nước tiểu sậm màu
Buồn nôn hoặc kém ăn
Cách điều trị:
Nhiều năm trước, viêm gan C điều trị bằng thuốc Interferon và ribavirin giúp kiểm soát bệnh 40 – 50% nhưng lại đi kèm với nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng. Hiện nay đã có phương thức tác động trực tiếp chống siêu vi hoặc DAAs giúp kiểm soát tốt hơn, rút ngắn thời gian điều trị và ít tác dụng phụ.
Bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu bạn thấy có máu trong nước tiểu hoặc nước tiểu sẫm màu không tự biến mất sau khi đã bù nước. Nếu tình trạng này kèm theo buồn nôn, nôn và sốt cao, bạn hãy đi khám ngay lập tức để được chẩn đoán và xử lý.
Những thông tin trên hy vọng có thể giúp bạn hiểu hơn về những nguyên nhân khiến nước tiểu sẫm màu và cách điều trị. Bạn hãy lưu ý bổ sung nước đầy đủ mỗi ngày và đến gặp bác sĩ ngay khi xuất hiện thêm các dấu hiệu bất thường khác nhé!
