Thảo quyết minh là cây thảo hay cây bụi nhỏ, cao khoảng 30–90cm. Cây Muồng lạc Thân cành nhẵn. muồng nguồng lá mọc so le, kép, gồm 2–4 đôi lá chét. Hoa mọc từ 1–3 cái ở kẽ lá, màu vàng tươi. Quả đậu hẹp và dài khoảng 12–14cm, thắt lại ở hai đầu, chứa khoảng 25 hạt hình trụ xiên, màu nâu vàng bóng. Mùa hoa vào tháng 5–6, mùa quả khoảng tháng 9–11.
Thông tin cây thảo quyết minh
Tên thường gọi: Thảo quyết minh
Tên gọi khác: Muồng lạc, muồng ngủ, muồng nguồng, đậu ma, muồng hòe…
Tên khoa học: Cassia tora L.
Họ: Đậu (Fabaceae)
Ở Việt Nam, cây Muồng lạc phân bố hầu như ở khắp các địa phương, trừ những vùng núi cao trên 1.000m. Đây là loại cây ưa sáng, thích nghi cao với điều kiện khí hậu nhiệt đới nóng và ẩm.
Bộ phận dùng của thảo quyết minh là gì?
Thảo quyết mình thường được lấy hạt để dùng làm thuốc. Quả sau khi thu hái về đem phơi khô rồi tách vỏ, lấy hạt phơi hoặc sấy khô. Khi dùng, sao lửa nhỏ đến khi có mùi thơm. Tùy theo yêu cầu điều trị mà có thể sao vàng hay sao cháy.
Thành phần hóa học trong cây Muồng lạc
Hạt cây muồng nguồng có chứa chysophanol, physcion, obtusin, chryssobutusin, rubrofusarin… Ngoài ra, còn có chrysophanol-1-β-gentiobiosid, chrysophanic axit-9-anthron.
Một số nhà nghiên cứu khảo sát sơ bộ đã xác định hạt cây Muồng lạc của Việt Nam có aloeemodin monoglucosid, physcion diglucosid, chrysophanol diglucosid và triglucosid, chrysophanol anthron…
Trong lá muồng nguồng có chứa một dẫn chất flavonoid là kaempferol-3-sophorosid.
Tác dụng, công dụng của thảo quyết minh
Thảo quyết minh có công dụng gì?
Dược liệu cây Muồng lạc qua nhiều nghiên cứu cho thấy có những tác dụng dược lý sau đây:
Hạ huyết áp
An thần
Nhuận tràng, tẩy xổ: nhờ vào hoạt chất anthraglucosid giúp tăng cường sự co bóp của ruột, giúp đại tiện dễ dàng, phân mềm và lỏng
Kháng khuẩn, kháng nấm
Hạ lipid máu
So sánh cường độ tác dụng của các dạng bào chế dược liệu muồng nguồng cho thấy dạng sao cháy có tác dụng hạ huyết áp và an thần mạnh hơn dạng sao vàng. Dạng thuốc sống có tác dụng hạ huyết áp và an thần yếu hơn nhưng tác dụng nhuận tràng, tẩy xổ lại mạnh nhất.
Theo y học cổ truyền, cây muồng nguồng tươi có vị nhạt, hơi đắng. Sau khi sao vàng, cây muồng nguồng có vị đắng, ngọt, hơi mặn, tính mát, quy vào các kinh can và thận. Dược liệu này có tác dụng can hòa, tán phong nhiệt, nhuận tràng, lợi thủy, thông tiện chữa rối loạn tiêu hóa.
Về công dụng, muồng nguồng được dùng chữa một số bệnh về mắt như viêm màng kết mạc cấp tính, viêm võng mạc, quáng gà, bệnh tăng cao huyết áp, đau đầu, mất ngủ, táo bón kinh niên, bệnh ngoài da do nấm, bệnh chàm ở trẻ em.
Hạt thảo quyết minh sao vàng, pha nước uống có thể thay thế chè và cà phê với tác dụng lợi tiểu, chống nóng.
Liều dùng của thảo quyết minh
Liều dùng của thảo quyết minh có thể khác nhau tùy từng người bệnh. Liều lượng dựa trên tuổi, tình trạng sức khỏe và một số vấn đề cần quan tâm khác. Bạn hãy thảo luận với thầy thuốc và bác sĩ để tìm ra liều dùng thích hợp.
Liều dùng thông thường của hạt cây muồng nguồng là bao nhiêu?
Dùng 5–10g/ngày, sắc nước uống. Có thể dùng riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác.
Một số bài thuốc có dược liệu thảo quyết minh
Thảo quyết minh có mặt trong những bài thuốc dân gian nào?
1. Chữa viêm kết mạc cấp tính, mắt đỏ đau, chảy nước mắt nhiều, sợ ánh sáng:
Hạt thảo quyết minh, dã cúc hoa, mỗi vị lấy 9g; mạn kinh tử, mộc tặc, mỗi thứ 6g. Tất cả đem sắc nước uống.
2. Chữa cao huyết áp, đau đầu:
Hạt thảo quyết minh sao vàng, giã dập, pha với nước sôi rồi uống như nước chè.
3. Chữa khó ngủ, tim hồi hộp, huyết áp cao:
Hạt cây muồng nguồng 20g, mạch môn 15g, tâm sen (sao) 6g. Sắc nước uống.
4. Chữa hắc lào:
Lá thảo quyết minh 20g, rượu 40–50ml, giấm 5ml. Ngâm trong 10 ngày rồi lấy bôi hàng ngày.
5. Chữa viêm võng mạc:
Hạt cây muồng nguồng, vong nguyệt sa, dạ minh sa mỗi thứ 10g; cam thảo 6g; hồng táo 5 quả. Đem sắc lấy nước uống.
Lưu ý, thận trọng khi sử dụng cây Muồng lạc
Khi sử dụng thảo quyết minh, bạn nên lưu ý những gì?
Những người tỳ vị hư hàn, đại tiện lỏng (tiêu chảy) không nên dùng cây Muồng lạc. Bạn cần cân nhắc giữa lợi ích của việc sử dụng hạt cây muồng nguồng với nguy cơ có thể xảy ra trước khi dùng. Tham khảo ý kiến tư vấn của thầy thuốc hay bác sĩ trước khi sử dụng vị thuốc này.
Mức độ an toàn của dược liệu cây Muồng lạc
Các thử nghiệm cho thấy uống hạt cây muồng nguồng an toàn cho phụ nữ đang mang thai. Do vậy, phụ nữ đang mang thai bị mất ngủ có thể uống cây Muồng lạc được bình thường. Đây là một trong số ít những loại thảo dược điều trị bệnh mất ngủ an toàn cho phụ nữ đang mang thai.
Tương tác có thể xảy ra với cây Muồng lạc
Thảo quyết minh có thể tương tác với một số thuốc, thực phẩm chức năng hay dược liệu khác mà bạn đang sử dụng. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả sử dụng, bạn nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ và thầy thuốc trước khi dùng cây Muồng lạc.
