Hạt dổi rừng dùng làm gia vị Tây Bắc cho các món ăn như thịt nướng, ướp chiên sào, nước chấm “chẳm chéo” cực kỳ thơm ngon. Hạt dổi rừng được chúng tôi khai thác 100% tự nhiên tại Tây Bắc, phơi khô và đóng hộp bán đến tận tay người tiêu dùng trên toàn quốc
Hạt dổi là hạt của cây dổi mọc rất nhiều trong rừng. Từ xưa đến nay đồng bào các dân tộc Thái ở Tây Bắc thường xuyên sử dụng loại hạt này dùng gia vị chấm hoặc tẩm ướp các món ăn truyền thống như: thịt trâu gác bếp, thịt lợn nướng, gà nướng, cá nướng, lạp xưởng, chẳm chéo và các món ăn kiểu Tây Bắc khác rất thơm ngon, hấp dẫn.
Tìm hiểu về cây dổi rừng Tây Bắc
Cây dổi cao từ 20m – 30m
Cây dổi là loài cây thân gỗ, vỏ nhẵn, mọc thẳng đứng, cành ít và thường rất cao, trung bình khoảng 20cm đến 30m mọc tự nhiên ở những khu rừng già Tây Bắc. Đặc biệt phân bố chủ yếu rất nhiều tại khu vực Lạc sơn tỉnh Hòa Bình, Điện Biên, Lai Châu, Cao Bằng hoặc các nước khác như Lào, Camphuchia…..
Cây dổi có nhiều loại: nhưng có 2 loại phổ biến nhất là dổi tẻ và dổi nếp, dổi tẻ thì thường chỉ lấy gỗ làm nhà, vì hạt của nó to, cứng hơn, có mùi rất hắc và vị đắng khó ăn khi làm gia vị.
Loại cây dổi mà cho ra những hạt nhỏ hơn, có mùi thơm đặc trưng, không hắc đó chính là dổi nếp và đây mới chính là loại được nhiều người săn lùng nhất và nó còn được ví như “vàng đen” của Tây bắc.
Cách thu hái hạt dổi rừng
Vào mùa tháng 10 đến tháng 11 hàng năm người dân tộc Tây Bắc thường vào rừng để thu hái hạt dổi, người hái phải trèo trực tiếp lên cây rất cao mới có thể hái được những quả chín đều và chất lượng nhất.
Quả dổi khi thu hoạch là những quả già và chín đều nhất
Quả dổi sau khi hái xuống phải là những quả già nhất, đều nhất và không có hạt non. Đảm bảo hạt khi khô sẽ luôn giữ được mùi thơm đặc trưng và hương vị vốn có của hạt dổi Điện biên số 1 thị trường hiện nay
Cách nhận biết hạt dổi rừng chất lượng
Trên thị trường hiện nay có 2 loại dổi phổ biến nhất là “dổi tẻ” và “dổi nếp”. Tuy nhiên thì dổi nếp thường được mọi người ưa chuộng sử dụng hơn vì mùi vị của nó cũng thơm ngon hơn và không hắc như loại tẻ, để hiểu chi tiết hơn về hạt dổi nếp Đặc sản Tây Bắc xin chia sẻ với các bạn một số để cách nhận biết như sau:
– Khi còn tươi hạt dổi sẽ có màu đỏ chót, hạt căng tròn, chắc hạt. Sau khi phơi khô vỏ hạt sẽ co lại cùng với tinh dầu bên trong lớp vỏ, vỏ rất nhăn và có màu nâu đậm, ta có thể rễ ràng nhận biết bằng mắt thường.
Hạt dổi tươi có màu đỏ và khô có màu nâu sẫm
Hạt dổi Tây Bắc sau khi tách vỏ và loại bỏ hạt non
– Khi phơi khô ta có thể rễ ràng nhận biết bằng mắt thường: Hạt dổi tẻ dài hơn, đầu to đầu bé và to hơn hạt dổi nếp. Hạt dổi nếp tròn đều hơn, vỏ nhăn hơn, nhỏ hơn và có mùi thơm ngát đặc trưng, không hắc như dổi tẻ.
– Cách chuẩn nhất để phân biệt là khi nướng dổi tẻ thì vỏ nó không nở căng, ăn rất đắng và hắc. Còn dổi nếp thì khi nướng vỏ sẽ nở căng, mùi thơm ngào ngạt và không đắng tí nào.
Phân biệt hạt dổi nếp và dổi tẻ
Phân loại chất lượng dổi nếp (chia làm 3 loại):
Hiện nay Đặc sản Tây Bắc đang cung cấp Hạt dổi: Điện Biên. Đã từ lâu hạt dổi nơi đây trở thành một gia vị đặc sản số 1 của Điện Biên và Tây Bắc. Từ vị trí địa lý tới truyền thống mà cây dổi Điện Biên có nhiều đặc điểm khác với những nơi khác và hạt của những cây dổi nơi đây đem lại cũng thơm ngon nhất không nơi nào có thể sánh được.
Hạt dổi rừng loại 1: (Loại thơm ngon nhất)
Là loại Hạt dổi rừng mọc tự nhiên tại rừng được thu hái từ những Cây dổi cổ thụ lâu năm (cây già trên 15 năm) và hạt đã chín đều. Loại này rất thơm và không hắc, không đắng chút nào.
Người dân tộc thường thu hái loại này về sử dụng trong gia đình & hiện tại Đặc Sản Tây Bắc đang cung cấp sản phẩm loại này trên thị trường:
Quả dổi già nứt vỏ
– Sau khi thu hái thành phẩm sẽ được phơi khô, chọn lọc loại bỏ những hạt non, kém chất lượng và đóng gói bảo quản cẩn thận để sử dụng hoặc bán đến tận tay người tiêu dùng.
Quá trình phơi khô hạt dổi
Hạt dổi nếp sau khi phơi khô có màu nâu sẫm, tròn đều, vỏ nhẵn và mùi thơm đặc trưng
Hạt dổi rừng loại 2: (Loại chất lượng trung bình)
Cũng là hạt của cây dổi nếp tuy nhiên cây có tuổi ít hơn khoảng 5 – 10 năm và loại này thường phổ biến hơn, được thu hái lẫn cả quả chín ương, quả non được bán rộng dãi trên thị trường hiện nay.
Hạt dổi rừng loại này thường không đều hạt to, hạt bé. Quả non khi nướng sẽ không nở to và hắc hơn, độ thơm kém hơn loại 1 rất nhiều (ít sử dụng hơn).
Cách nhận biết hạt dổi chất lượng
Hạt dổi rừng loại 3: (Loại kém nhất, “đắng nhất, hắc nhất”)
Hạt dổi lai thường trồng để lấy gỗ làm nhà. Đây là cây có tuổi đời còn rất non hoặc trồng tự nhiên, Vì là dổi lai nên hạt của nó khá to và đen hơn 2 loại trên. Mùi vị của nó cũng rất hắc và đắng, khi ta nướng lên sẽ không nở to, căng như hạt loại 1 và loại 2.
Bởi vậy chúng tôi khuyên bạn không nên mua hạt dổi loại này vì nó không có được mùi vị như các loại mọc tự nhiên trong rừng và có tuổi đời lâu năm hơn (quý khách không nên ham rẻ mà mua phải loại hạt dổi này)
Hướng dẫn sơ chế hạt dổi rừng trước khi sử dụng
Hạt dổi rừng sau khi mua về bạn có thể rang hoặc nướng, tuy nhiên để có mùi vị thơm ngon nhất thì chúng tôi khuyên bạn nên nướng trước khi ăn thì sẽ thơm hơn rất nhiều
Cách nướng Hạt dổi rừng:
Các bạn có thể nướng Hạt dổi rừng trên than hoa, than hồng: nướng trực tiếp và lật đều nhanh tay, đến khi nào hạt tỏa mùi thơm là được (tránh để bị cháy vị sẽ không thơm và bị đắng)
Nướng bằng bếp gas hoặc rang vì thời buổi bây giờ kiếm được bếp củi để nướng cũng khá là khó. Tuy nhiên làm cách này sẽ không thể thơm bằng nướng trên than hồng.
Nguyên liệu làm món thịt bò nướng Mắc khén – Hạt dổi
Chú ý:
Sau khi nướng Hạt dổi rừng bạn dã hoặc say nhỏ để sử dụng, chỉ nên sử dụng mỗi lần 1-2 hạt làm nước chấm và 3-4 hạt để ướp các món thịt, cá là vừa đủ, vì sử dụng nhiều quá món ăn sẽ bị đắng làm mất đi mùi vị của gia vị cũng như thức ăn.
Hạt dổi có tính ẩm nên rễ bị mốc và mất mùi vị nếu ta không bảo quản kỹ trong lọ thủy tinh, lọ nhựa hoặc nilon kín. Cần để nơi khô dáo, tránh ẩm mốc, tránh nhiệt độ cao ngoài trời.
A/ Cách làm nước chấm “chẳm chéo”
Hạt dổi rừng ăn như thế nào? Trả lời: Hạt dổi thường được dùng để pha nước chấm thịt luộc, lòng, dồi, chấm thịt nướng hay làm gia vị ướp đều rất ngon và không thể nào chê được. Sau đây chúng tôi sẽ hướng dẫn các bạn cách sử dụng gia vị này để làm món chấm ”chẳm chéo” tây bắc nhé:
Nguyên liệu: Nguyên liệu chính làm “chẳm chéo” gồm có: Mắc khén 1 thìa cà phê (đã rang vàng), hạt dổi (đã nướng vàng) 3 hạt, rau mùi + húng rũi + rau mùi tàu: mỗi loại 5 cọng, ớt tiêu (nướng qua) 1 quả, xả 1 nhánh nhỏ, gừng 1 lát, muối hoặc bột canh, 1 chút bột ngọt (nếu muốn)
Cách làm chẳm chéo: Sau khi sơ chế xong nguyên liệu bạn cho lẫn các loại gia vị trên vào cối dã chung với nhau cho thật nhỏ, càng mịn càng ngon. Tùy khẩu vị mà các bạn điều chỉnh lượng gia vị sao cho phù hợp nhé (tuyệt đối không cho nước mắm), các bạn có thể cho thêm 1 chút nước lọc cho gia vị rễ chấm hơn
B/ Gà nướng kiểu Tây Bắc:
A – NGUYÊN LIỆU:
+ 1 con gà từ 1 – 1,5 kg là ngon nhất, gà đồi thì càng tốt
+ Gừng 2 lát , chanh 1 quả, ớt 2 quả, húng rũi 10 cuộng, xả 2 nhánh, tỏi 5 tép, thì là 5 cuộng, bột mắc khén 3 thìa cà phê, muối 2 thìa cà phê và Hạt dổi rừng
B – CÁCH LÀM:
Bước 1: Băm nhỏ gừng, tỏi, ớt, xả sao đó trộn lẫn tất cả các gia vị trên cùng với (rau thơm, muối và bột mắc khén)
Bước 2: Tẩm ướp gia vị (chia gia vị vừa trộn ra làm 3 phần): 2/3 gia vị nhồi vào bụng con gà và 1/3 phần còn các bạn băm nhỏ sát vào bên ngoài da gà để tạo mùi thơm cho thịt gà đều từ ngoài vào trong, thời gian ướp khoảng 15 phút là được (chú ý: tránh để rau thơm dính bên ngoài thịt gà rễ gây bị cháy làm mất đi mùi thơm)
Bước 3: Gà sau khi tẩm ướp ngấm gia vị các bạn tiến hành nướng gà trên than hoa (hoặc lò vi sóng đều được), chú ý cho lượng nhiệt vừa đủ để gà chín từ từ sẽ không bị sống và chín đều hơn, không được để da gà bị cháy sẽ làm cho món ăn bị đắng, mất ngon
C – LƯU Ý:
– Nếu bạn muốn ăn món gà nướng hạt mắc khén thật mềm thì có thể bọc lá dong, lá chuối hoặc giấy bạc để nướng. Chấm với “Chẳm chéo” sẽ rất đúng vị
Bạn có thể áp dụng kỹ thuật ướp gia vị trên để làm các món nướng từ các loại thịt khác như: Thịt lợn nướng, cá nướng mắc khén… và chấm với gia vị chẳm chéo để tăng hương vị cho món ăn Tây Bắc nhé!
Tại sao nên dùng Hạt dổi rừng làm gia vị nước chấm, tẩm ướp thức ăn?
Combo 2 gia vị Hạt dổi rừng mắc khén
Hạt dổi rừng khá hiếm và được người dân bản thu hái trực tiếp tại rừng bởi vậy an toàn tuyệt đối cho người sử dụng.
Hạt dổi rừng và Mắc khén thực sự rất thơm và mang hương vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc, sẽ rất tiếc nếu trong bếp ăn gia đình bạn thiếu đi 2 loại “Vua gia vị Tây Bắc” này.
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.