Thạch hộc tía là thảo dược gì? Công dụng và sử dụng như thế nào?

Thạch hộc tía là vị thuốc đa công dụng. Cây hoàng thảo có tác dụng bổ khí huyết, mạnh gân xương, bổ thận, trợ dương, ích vị sinh tân dịch
Thạch hộc tía có tên khoa học Dendrobium officinale Kimura et Migo, thuộc chi Thạch hộc, họ Lan (Orchidaceae).
Tên gọi khác của thạch hộc tía: Cây còn gọi là kim thoa thạch hộc, thiết bì thạch hộc, hắc tiết thảo, hoàng thảo. Cây có tên thạch hộc là do cây này thường mọc ở trong các kẽ đá (Thạch = đá, hộc = kẽ).

Đặc điểm của thạch hộc tía

Thân dài 30 – 50cm, thường mọc thành bụi. Thân hơi dẹt, có rãnh dọc, phía trên hơi dày hơn, có đốt dài 2,5 – 3cm, có vân dọc. Lá mọc so le thành dãy đều ở hai bên thân, thuôn dài, hầu như không cuống, đầu lá hơi cuộn hình mỏng, có 5 gân dọc, dài 8-12cm, rộng 2,3cm, chùm hoa ở kẽ lá.
Hoa to màu hồng, mọc thành chùm trên những cuống dài. Mang 2 – 4 hoa có cánh môi hình bầu dục nhọn, cuốn thành phễu trong hoa. Ở họng hoa có những điểm màu tím. Quả nang hơi hình thoi, khi khô tự mở. Hạt nhiều, mùa hoa: tháng 2 – 4, mùa quả: tháng 4 – 6. Cây mọc hoang ở rừng núi, trên cây gỗ và được trồng làm cảnh ở Việt Nam.
Nơi phân bố cây hoàng thảo tía
cây hoàng thảo được phân bố ở Việt Nam, Lào, Trung Quốc, Myanma và nhiều nước vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Dùng cả cây, thu hái vào mùa đông, phơi hoặc sấy khô, bỏ rễ, tẩm rượu 1 đêm rồi phơi khô, lại tẩm giấm, phơi khô để làm thuốc.

Tác dụng của cây hoàng thảo

Dược chất trong cây thiết bì hoàng thảo
Cả cây Thạch hộc chứa chất nhầy, ankaloit dendrobin, nobilin, vị hơi ngọt, hơi đắng, tính bình; vào ba kinh: phế, vị, thận. Công năng : tư âm, thanh nhiệt, dưỡng vị, sinh tân, chỉ khát. Chủ trị bệnh ôn nhiệt tân dịch đã thương tổn, hoặc ôn nhiệt đã hết mà dư nhiệt vẫn còn. Bổ ngũ tạng, hư hao, gầy yếu, miệng khô ráo. Ngày dùng 8 – 16g, dạng thuốc sắc hoặc hoàn tán, thường phối hợp với vị thuốc khác.

Tác dụng chữa bệnh của thạch hộc tía

Thạch hộc có tác dụng tăng cường công năng miễn dịch

cây hoàng thảo rỉ sắt có công năng tư âm dưỡng huyết “Dược tính luận”. Đời nhà Thanh của Trung Quốc ghi nhận, cây hoàng thảo rỉ sắt bổ thận, tích tinh, dưỡng vị âm, dưỡng khí lực. Với hàm lượng polysaccarit phong phú có công năng tăng cường miễn dịch. Nghiên cứu về dược lý hiện đại cho biết, Thạch hộc rỉ sắt có thể nâng cao năng lực ứng thích, có tác dụng tốt về chống mệt mỏi và chống chịu ngạt oxy.

Thạch hộc giúp hộ gan lợi mật

cây hoàng thảo rỉ sắt có tác dụng lợi mật. Xưa nay giới y học đều cho rằng, cây hoàng thảo rỉ sắt có tác dụng tư dưỡng can âm, là dược thảo tốt điều trị các bệnh gan, mật, chữa trị viêm gan, viêm túi mật, sỏi mật.

Tác dụng của thạch hộc kháng phong thấp

Vào tuổi trung niên sức khỏe bắt đầu suy giảm, công năng xương cốt thoái hóa, Thạch hộc có khả năng tư dưỡng âm dịch, bôi trơn các khớp, giúp cho gân cốt khỏe, khớp nối thanh thoát, có hiệu quả tăng cường kháng phong thấp.

Thạch hộc có tác dụng giảm đường huyết, mỡ máu

cây hoàng thảo tía dưỡng âm thanh nhiệt, thuận táo, là thảo dược chuyên dụng để điều trị bệnh tiểu đường. Kết quả nghiên cứu lâm sàng cho biết cây hoàng thảo không những có hoạt tính tăng cường Insulin, đồng thời có khả năng giảm đường huyết giúp cho máu hoạt động bình thường, xúc tiến tuần hoàn, giãn huyết quản, giảm cholesterol và triglyceride.

Thạch hộc tía có tác dụng kháng u bướu

Hoàng thảo tía có khả năng tiêu diệt một số tế bào ác tính của ung thư phổi, ung thư buồng trứng, bệnh máu trắng với hoạt tính kháng ung thư tương đối mạnh. Trong lâm sàng sử dụng cây hoàng thảo tía làm thuốc điều trị bổ sung các bệnh ung thư ác tính, cải thiện tính trạng của người bệnh, giảm nhẹ tác dụng phụ của các liệu pháp xạ trị, hóa trị, tăng sức miễn dịch, nâng cao chất lượng cuộc sống, kéo dài tuổi thọ.

Cách dùng thạch hộc tía

Bài thuốc dưỡng khí bổ huyết, ích thận cường dương

Thành phần: Thạch hộc 6g, mạch môn 4g, ngũ vị tử 4g, đảng sâm 4g, trích cam thảo 4g, câu kỷ tử 4g, ngưu tất 4g, đỗ trọng 4g, nước 500ml.
Cách dùng: Các vị thuốc đem sắc uống, sắc cạn còn 300ml. Chia làm 3 lần uống trong ngày.
Bài thuốc trên có tác dụng bồi bổ cơ thể, rất tốt cho những người gầy yếu, suy giảm chức năng thận.

Bài thuốc điều trị ho

cây hoàng thảo 6g, mạch môn 4g, tỳ bà diệp 4g, trần bì 4g, nước 300ml, sắc còn 200ml. Chia làm 3 lần uống trong ngày.
Cách ngâm rượu hoàng thảo tía
Chuẩn bị:
Thạch hộc 500g
Mạch môn 500g
Ngũ vị tử 300g
Đẳng sâm 300g
Câu kỷ tử 300g
Đương quy 200g
Đỗ trọng 100g
Các vị đem ngâm với 10 lít rượu, ngâm 2 tháng là dùng được. Mỗi ngày dùng 50ml (Khoảng 2-3 ly nhỏ)

Bài thuốc ngâm rượu trên có công dụng bồi bổ cơ thể, sinh tinh bổ huyết, tráng kiện gân cốt.

Lưu ý khi sử dụng:
Dùng cây hoàng thảo với liều cao sẽ làm yếu hoạt động của tim, làm giảm huyết áp, gây khó thở. Bởi vậy không nên dùng quá liều mà chúng tôi đã hướng dẫn.
Người huyết áp thấp không nên dùng.